Isu perlantikan MB Selangor

Adakah nasihat DYMM Sultan Nazrin bahawa raja-raja secara rasmi melantik (dan tidak memilih) perdana menteri-perdana menteri, menteri besar-menteri besar dan ketua menteri-ketua menteri difahami dengan betul di Selangor?

Dalam syarahan umum di Hotel Raffles di Singapura pada 27 Julai 2004 anjuran Institut Pengajian Asia Tenggara (Institute of South-East Asian Studies), Raja Nazrin Shah (sekarang DYMM Sultan Nazrin Shah Perak) dalam penjelasan terperinci mengenai sistem raja berperlembagaan Malaysia dengan jelas berkata seperti berikut (dalam Bahasa Inggeris):

“The Agong formally appoints ( but does not select) the Prime Minister…. Correspondingly, the Rulers at State level appoint the Chief Ministers.”

Kata-kata DYMM ialah pernyataan mudah difaham mengenai prinsip utama bahawa sokongan majoriti di dewan undangan adalah pra-syarat asas bagi pelantikan Menteri Besar sebagaimana yang diperuntukkan dalam Perkara 53 (2) (a) Perlembagaan Negeri Selangor. Dalam mentafsirkan peruntukan yang sama dalam perlembagaan negeri Perak dalam kes Mohammad Nizar Jamaluddin v Zambry Abdul Kadir [2010] 2 CLJ 925, Ketua Hakim Negara Ariffin Zakaria memetik dengan kelulusan penyataan berikut yang dibuat oleh Presiden Mahkamah Rayuan Raus Sharif seperti berikut (dalam Bahasa Inggeris):

“The DYMM Sultan of Perak in exercise of His Royal Prerogative under Article XVI(2)(a) of the Perak State Constitution is at liberty to appoint another Menteri Besar to replace Nizar. But His Royal Highness must appoint someone who has the command and the confidence of the majority of the members of the Legislative Assembly” (penekanan kami)

Kenyataan undang-undang ini merangkumi prinsip asas politik - bahawa rakyat yang memilih pemimpin yang dipilih mereka dan dalam sistem raja berperlembagaan Malaysia, bahawa ia adalah majoriti wakil rakyat yang kemudiannya memilih perdana menteri mereka, menteri besar atau ketua menteri sebagai mana yang berkenaan. Dan, secara konvension atau amalan, di Malaysia dan di negara-negara lain dengan sistem yang sama, ia adalah parti-parti politik yang menguasai majoriti di dewan undangan yang dipilih yang memilih nama baru perdana menteri, atau menteri Besar atau ketua menteri untuk negeri-negeri.

Ia juga jelas dalam pernyataan undang-undang ini bahawa sokongan majoriti mesti ditunjukkan pada masa pelantikan itu.

Laporan media mencadangkan bahawa tiga ADUN, Iskandar Samad, Dr Ahmad Yunus Hairi (kedua-duanya dari PAS) dan Azmin Ali (Timbalan Presiden PKR) baru-baru ini “ditemuduga" di Istana berhubung dengan pelantikan sebagai bakal Menteri Besar Selangor. Dr Wan Azizah Wan Ismail, Presiden PKR yang telah secara terbuka menunjukkan sokongan majoriti 30 ADUN-ADUN bagaimanapun masih menunggu dengan sabar untuk mengadap DYMM Sultan Selangor.

DYMM Sultan Selangor sudah tentu akan menerima nasihat undang-undang mengenai tugas- tugas dan kuasa-kuasa beliau di bawah Perlembagaan Negeri.
Sebagai penasihat undang-undang kepada PKR, saya kata sekali lagi sebagaimana ramai yang lain telah menyatakan, kedudukan undang-undang adalah jelas. Saya berbuat demikian kerana, dengan anggapan ia adalah benar bahawa ketiga-tiga ADUN-ADUN telah sesungguhnya telah "ditemuduga" untuk jawatan Menteri Besar, maka soalan yang serius timbul sama ada DYMM Sultan Selangor sedang dinasihatkan dengan betul mengenai kedudukan perlembagaan yang benar.

Dalam kes Perak pada 5 Februari 2009, calon Barisan Nasional bagi Menteri Besar Zambry dapat menunjukkan kepada DYMM Sultan Perak selepas mengadap dengan kehadiran 30 ADUN-ADUN lain bahawa dia mempunyai sokongan majoriti 31 ADUN-ADUN dan Nizar, yang penyandang Menteri Besar, telah kehilangan majoriti dengan sokongan hanya 28 ADUN- ADUN selepas tiga ADUN-ADUN PR mengalih sokongan kepada BN. Mahkamah Persekutuan dengan itu memutuskan bahawa DYMM Perak telah melantik Zambry dengan betul mengikut Perlembagaan Negeri dan undang-undang.

Adalah jelas kepada fakta yang tidak disangkalkan di ruang awam untuk keadaan Selangor yang tiada di kalangan tiga calon-calon yang kononnya setakat ini telah mengadap DYMM Sultan Selangor telah memenuhi syarat asas sokongan majoriti. Calon-calon PAS yang namanya telah dikemukakan hanya oleh parti mereka hanya boleh yang terbaik menuntut sokongan daripada 13 ADUN-ADUN.

Azmin adalah dalam keadaan yang luar biasa kerana namanya tidak dicadangkan secara rasmi oleh mana-mana pihak dan beliau sendiri telah secara terbuka menyatakan sokongan untuk Wan Azizah dan menyokongnya dalam bentuk suatu akuan berkanun bersumpah. Pada masa ini, Azmin juga, tidak dapat secara terbuka menunjukkan sokongan majoriti.

Saya merayu kepada DYMM dan penasihat-penasihat undang-undangnya untuk mengambil kira tafsiran yang jelas yang diletakkan di atas peruntukan yang sama di dalam Perlembagaan Perak oleh Mahkamah Persekutuan dalam memutuskan siapa yang dilantik Menteri Besar Selangor yang baru.

Jika Wan Azizah dinafikan pelantikan beliau sebagai Menteri Besar yang baru, ia sepatutnya perlu ada sekurang-kurangnya penjelasan mengenai peruntukan Perlembagaan Negeri yang mana sedang digunakan untuk menghalang beliau daripada dipertimbangkan untuk dilantik dan mengapa.

Sivarasa Rasiah
Ahli Parlimen PKR untuk Subang
21 September 2014